نوشته : دکتر سلطانعلي محبوب
بنا
به تعريف، شيوه زندگي به مجموعه عادات و الگوهاي رفتارهاي انساني اطلاق
مي‌شود كه سلامت فيزيكي و رواني مطلوب او را تضمين كند. بررسي‌ها نشان
داده‌اند كه بيش از 80 درصد بيماري‌هاي قلبي- عروقي، بيش از 90 درصد موارد
ابتلا به بيماري ديابت نوع 2 و حدود 30 درصد از سرطان‌ها با تغذيه سالم،
وزن مناسب و فعاليت فيزيكي مناسب قابل پيشگيري هستند و تغيير در شيوه زندگي
را مهم‌ترين عامل كاهش شيوع بيماري‌هاي مزمن مي‌دانند. در مورد بيماري‌هاي
مرتبط با شيوه زندگي، تعاريف مختلفي ارائه گرديده است.در يك نگاه، اين بيماري‌ها شامل گروهي از بيماري‌ها مي‌شود كه ظهور علائم پيشرفت آنها تحت تأثير عملكرد روزانه فرد از قبيل غذا خوردن، فعاليت فيزيكي، استراحت، سيگار كشيدن، نوشيدن و ... قرار دارد.
تعريف ديگر اين بيماري‌ها آن است كه عادات روزمره زندگي ظهور آنها را تحت تأثير قرار مي‌دهد.
و عده‌اي ديگر اين بيماري‌ها را بيماري بزرگسالان مي‌نامند.
ويژگي‌هاي بيماري‌هاي مرتبط با شيوه زندگي:
با افزايش سن ارتباط مستقيم دارند و اغلب در ميانسالي و سالمندي مشاهده مي‌شوند.
در اثر تعامل عوامل ژنتيكي و محيطي ايجاد مي‌شوند.
كسب سلامت كامل بعد از ابتلا به آنها ناممكن است.
زماني كشف مي‌شوند كه ديگر خيلي دير شده است زيرا ايجاد و پيشرفت آنها سال‌ها قبل از بروز علائم بوده است.
احتمال اينكه هر فردي به اين بيماري‌ها مبتلا شود وجود دارد.
پيشگيري از آنها نيازمند رويكردهاي چند جانبه است.
شيوه زندگي سالم مي‌تواند در توقف و حتي معكوس كردن پيشرفت آنها اثر بسزايي داشته باشد.
در اثر تعامل عوامل ژنتيكي و محيطي ايجاد مي‌شوند.
كسب سلامت كامل بعد از ابتلا به آنها ناممكن است.
زماني كشف مي‌شوند كه ديگر خيلي دير شده است زيرا ايجاد و پيشرفت آنها سال‌ها قبل از بروز علائم بوده است.
احتمال اينكه هر فردي به اين بيماري‌ها مبتلا شود وجود دارد.
پيشگيري از آنها نيازمند رويكردهاي چند جانبه است.
شيوه زندگي سالم مي‌تواند در توقف و حتي معكوس كردن پيشرفت آنها اثر بسزايي داشته باشد.
انواع بيماري‌هاي مرتبط با شيوه زندگي:
بيماري‌هاي قلبي- عروقي
ديابت
بيماري‌هاي عروق مغز
سرطان‌ها
چاقي
پرفشاري خون
چربي خون بالا
اسيد اوريك بالا
كبد چرب
سيروز كبدي و ...
ديابت
بيماري‌هاي عروق مغز
سرطان‌ها
چاقي
پرفشاري خون
چربي خون بالا
اسيد اوريك بالا
كبد چرب
سيروز كبدي و ...
وضعيت موجود جامعه ما:
مقايسه الگوي مصرف مواد غذايي در كشور ما با الگوي مصرف توصيه شده جهاني نشان مي‌دهد كه در جامعه ما تغييرات زيادي رخ داده است از جمله آنكه:
راه‌هاي زياد خوردن و كمتر سوزاندن آسان‌تر شده است.
صرف زمان براي انجام فعاليت‌هاي به اصطلاح «نشستني» از قبيل تماشاي تلويزيون، بازي‌هاي كامپيوتري و رانندگي افزايش يافته است.
صرف زمان براي فعاليت فيزيكي كمتر شده است. بعنوان مثال به جاي پياده‌روي و يا دوچرخه سواري، رفت و آمدها با ماشين صورت مي‌گيرد و يا به جاي انجام كار سرپايي معمولاً پشت ميز كار مي‌نشينيم.
اندازه سهم غذا در هر وعده افزايش يافته است.
مصرف قند، نوشابه‌ها و شيريني‌جات افزايش يافته است.
دسترسي به غذاهاي پركالري افزايش يافته است.
مقايسه الگوي مصرف مواد غذايي در كشور ما با الگوي مصرف توصيه شده جهاني نشان مي‌دهد كه در جامعه ما تغييرات زيادي رخ داده است از جمله آنكه:
راه‌هاي زياد خوردن و كمتر سوزاندن آسان‌تر شده است.
صرف زمان براي انجام فعاليت‌هاي به اصطلاح «نشستني» از قبيل تماشاي تلويزيون، بازي‌هاي كامپيوتري و رانندگي افزايش يافته است.
صرف زمان براي فعاليت فيزيكي كمتر شده است. بعنوان مثال به جاي پياده‌روي و يا دوچرخه سواري، رفت و آمدها با ماشين صورت مي‌گيرد و يا به جاي انجام كار سرپايي معمولاً پشت ميز كار مي‌نشينيم.
اندازه سهم غذا در هر وعده افزايش يافته است.
مصرف قند، نوشابه‌ها و شيريني‌جات افزايش يافته است.
دسترسي به غذاهاي پركالري افزايش يافته است.
عوامل زمينه‌اي شدت گرفتن اين بيماري‌ها:
شتاب روز افزون شهر نشيني
تغييرات وسيع مواد غذايي و شيوه غذا خوردن
گرايش به مصرف زياد مواد غذايي به‌ويژه چربي‌ها
كاهش فعاليت‌هاي فيزيكي
استعمال دخانيات
شتاب روز افزون شهر نشيني
تغييرات وسيع مواد غذايي و شيوه غذا خوردن
گرايش به مصرف زياد مواد غذايي به‌ويژه چربي‌ها
كاهش فعاليت‌هاي فيزيكي
استعمال دخانيات
ميزان كالري دريافتي از غذاها:
جدول زير، نمونه‌هايي از ميزان كالري دريافتي از برخي از غذاها را در بيست سال گذشته مقايسه كرده است.
نام غذا كالري دريافتي 20 سال قبل كالري دريافتي امروز اختلاف كالري
ساندويچ 320 820 500
چيزبرگر 333 590 257
كيك 210 500 290
نوشابه 85 250 165
جدول زير، نمونه‌هايي از ميزان كالري دريافتي از برخي از غذاها را در بيست سال گذشته مقايسه كرده است.
نام غذا كالري دريافتي 20 سال قبل كالري دريافتي امروز اختلاف كالري
ساندويچ 320 820 500
چيزبرگر 333 590 257
كيك 210 500 290
نوشابه 85 250 165
نتيجه‌گيري:
امروزه با توجه به گذار جمعيتي، تغيير
ساختار سني جامعه به سمت سالمندي، صنعتي شدن، توسعه شهرنشيني و كنترل
بيماري‌هاي واگير شايع، مشكلات سلامت جامعه چهره ديگري به خود گرفته است.
آمارها نشان مي‌دهند كه جمعيت كودكان رو به كاهش و جمعيت ميانسال و سالمند
رو به افزايش گذاشته است و اين گذار جمعيتي مي‌تواند تمام ابعاد اجتماعي،
سياسي، فرهنگي و بهداشتي جامعه را تحت تأثير قرار دهد.
همزمان با اين تغيير ساختار جمعيتي، اپيدميولوژي بيماري‌ها نيز در حال گذار از بيماري‌هاي عفوني واگير به بيماري‌هاي مزمن غيرواگير بوده است. در اين راستا در پيش گرفتن يك رژيم غذايي مناسب و انتخاب شيوه زندگي سالم، بهترين سلاح براي مقابله با شيوع اين بيماري‌ها به شمار مي‌رود.
همزمان با اين تغيير ساختار جمعيتي، اپيدميولوژي بيماري‌ها نيز در حال گذار از بيماري‌هاي عفوني واگير به بيماري‌هاي مزمن غيرواگير بوده است. در اين راستا در پيش گرفتن يك رژيم غذايي مناسب و انتخاب شيوه زندگي سالم، بهترين سلاح براي مقابله با شيوع اين بيماري‌ها به شمار مي‌رود.
منبع : دنیای تغذیه ش ۱۱۳
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر