نوشته : بهناز عباسي‌مقدم
فصل
پاييز داراي مزاج سرد و خشك است كه مطابق با طبع سوداوي است. براي همين
افراد سودايي كه مزاج سرد و خشك دارند در اين فصل دچار مشكل مي‌شوند. در
اول فصل پاييز به‌علت سردي هوا، بلغم كمي مانده و صفرا از جوشش و طغيان
افتاده و در عوض سودا غالب مي‌شود. در اين فصل املاح وارد شده به بدن
به‌صورت رسوب به‌علت خنكي شبها و افزايش صفرا وارد خون مي‌شود. به‌همين علت
مصرف مواد مسهل براي دفع مواد قليايي خون (سودا) كه شور و تلخ است مناسب
است. نوشيدن آب سرد در اين فصل مناسب نيست ولي مصرف آب گرم در صبح ضربان
قلب را زياد و اعصاب را تقويت مي‌كند.در طب سنتي حتي براي بيماريها هم طبع در نظر گرفته‌اند به‌عنوان مثال در بهار كه طبع گرم‌تر دارد افزايش جوش‌هاي پوستي و دمل شيوع بيشتري دارد. از اينرو شاهد هستيم در فصل پاييز نيز بيماري‌هاي سرد مثل سرماخوردگي، بيماري‌هاي مفصل، بيماري‌هاي عصبي، استرس و افسردگي بيشتر مي‌شود.
از آنجائيكه تغيير فصل‌ها با تغييراتي در تمام حيات از جمله انسان همراه است تدابير خاص مناسب هر فصل ضروري است. با توجه به اين كه طبع پاييز سرد و خشك است مصرف موادي كه باعث سردي يا خشكي بدن مي‌شوند بايد محدود شود چون تأثير منفي اين فصل را افزايش مي‌دهند. موادي مانند سير و غذاهاي حاوي ادويه‌جات مثل سوسيس و كالباس و غذاهاي حاوي نمك زياد مثل انواع شورها و غذاهاي حاوي آبغوره و سركه و آبليمو مثل ترشي‌جات باعث كاهش رطوبت بدن و افزايش خشكي و سودا مي‌شوند از اينرو در مصرف آنها بايد دقت نمود.
مهر، آبان، آذر:
در ماه مهر كه ابتداي فصل پاييز است بهتر
است استحمام كمتر شود، خربزه و خيار كمتر ميل شود، گوشت‌هاي معتدل مثل بره و
بزغاله مصرف شود و گوشت گاو نبايد خورده شود. خوردن انواع مسهل براي سبك
شدن مزاج توصيه مي‌شود. در ابتداي اين ماه انجام حجامت توصيه شده است.
در ماه آبان كه سردي هوا محسوس‌تر است حتماً بايد از قرار گرفتن در مكان‌هاي سرد بخصوص اوايل و اواخر روز اجتناب نمود (به مدت طولاني). مواد مسهل نبايد مصرف شود و مصرف انار و ميوه فصلي توصيه مي‌شود تا مزاج به خشكي نرود. بهتر است آب كمتر ميل شود. مصرف مواد غذايي با طبع گرم همچنان مفيد است. در اين ماه ورزش‌ها و حركت‌هاي سنگين مناسب است.
در ماه آذركه سردي هوا غالب شده است استحمام كمتر شود. نوشيدن آب در شب مفيد نيست و در اول صبح آب گرم بسيار مناسب است. در پوشاندن بدن از باد و سرما بايد دقت كامل شود.
در ماه آبان كه سردي هوا محسوس‌تر است حتماً بايد از قرار گرفتن در مكان‌هاي سرد بخصوص اوايل و اواخر روز اجتناب نمود (به مدت طولاني). مواد مسهل نبايد مصرف شود و مصرف انار و ميوه فصلي توصيه مي‌شود تا مزاج به خشكي نرود. بهتر است آب كمتر ميل شود. مصرف مواد غذايي با طبع گرم همچنان مفيد است. در اين ماه ورزش‌ها و حركت‌هاي سنگين مناسب است.
در ماه آذركه سردي هوا غالب شده است استحمام كمتر شود. نوشيدن آب در شب مفيد نيست و در اول صبح آب گرم بسيار مناسب است. در پوشاندن بدن از باد و سرما بايد دقت كامل شود.
افسردگي فصلي:
روانپزشكان سال‌هاست به تأثير نور در
تشديد برخي بيماريها پي برده‌اند و معتقدند برخي انواع افسردگي مثل
افسردگي فصلي در فصول پاييز و زمستان به‌علت كاهش نور دريافتي بدن و در پي
آن كاهش هورمون ملاتونين مغز رخ مي‌دهد. امروزه با گسترش شهر نشيني و كمبود
نور آفتاب در آپارتمان‌ها، تنش‌ها در فصول سرد افزايش مي‌يابد از اينرو
رعايت يكسري نكات به بهبود اين وضعيت كمك مي‌كند. مثلاً پياده‌روي سبك حدود
10 دقيقه در نزديك‌ترين پارك، كنار زدن پرده‌ها و استفاده از همان نور
اندك، استفاده از مواد غذايي با طبع گرم (گوشت بوقلمون گرم بوده و ماده
آرامبخش توليد مي‌كند) و استفاده از غذاي سبك هنگام شب. با رعايت اين نكات
كوچك تغييرات مهمي در زندگي شما رخ مي‌دهد.
سرماخوردگي در پاييز:
از شايع‌ترين بيماري‌هاي اين فصل
سرماخوردگي است. در طب سنتي ترشحاتي كه از بيني خارج مي‌شود زكام و ترشحات
پشت حلق را نزله مي‌نامند. اين ترشحات بايد از سر و بيني پاك شوند و به‌هيچ
وجه نبايد مانع خروج اين مواد شد. متأسفانه امروزه با بروز اولين
نشانه‌هاي سرماخوردگي مصرف آنتي‌هيستامين و قرص سرماخوردگي مانع خروج اين
مواد شده و مدتي بعد سرماخوردگي به‌صورت حادتر و همراه با عفونت برگشت
مي‌كند كه بدليل سركوب اوليه كه نامناسب بوده است، اتفاق مي‌افتد. در
روزهاي اول زكام حمام رفتن و تعريق در حمام مضر است ولي در روزهاي آخر مفيد
است. پس از استحمام هم حتماً سر را بايد پوشاند. مصرف حريره‌اي كه با
نشاسته، شكر و روغن بادام شيرين تهيه شده باشد بسيار مفيد است. همچنين آش
حاوي اسفناج و ماش پوست كنده و نيز آش جو با عناب يا حريره حاوي سبوس گندم،
مغز بادام و عسل همگي مناسب هستند.
بخور با تركيبي از شويد، بومادران، بابونه و آويشن بسيار مفيد است و باعث خروج سريع‌تر مواد دفعي و سبكي سر مي‌شود.
در مراحل اوليه احساس بروز سرماخوردگي قرقره كردن آب ولرم همراه نمك يا جوش شيرين، نوشيدن فراوان مايعات گرم و شيرين، استفاده از هواي آزاد در محيط بيرون و تنفس عميق و استفاده از بخورهاي گياهي مثل بخور اكاليپتوس توصيه مي‌شود.
بخور با تركيبي از شويد، بومادران، بابونه و آويشن بسيار مفيد است و باعث خروج سريع‌تر مواد دفعي و سبكي سر مي‌شود.
در مراحل اوليه احساس بروز سرماخوردگي قرقره كردن آب ولرم همراه نمك يا جوش شيرين، نوشيدن فراوان مايعات گرم و شيرين، استفاده از هواي آزاد در محيط بيرون و تنفس عميق و استفاده از بخورهاي گياهي مثل بخور اكاليپتوس توصيه مي‌شود.
مصرف اين مواد در پاييز مفيداست و توصيه مي‌شود:
گوشت بره، شتر، بلدرچين، گندم (نان، جوانه، در آش و سوپ)، نخود و لوبيا (با خيساندن نفخ آن گرفته شود)، سيب، مواد غذايي آبپز و يا كبابي (سرخ كردني بسيار كم)، ميوه‌هاي شيرين و آبدار (انار شيرين و انگور شيرين)، كشمش، مويز، بادام، زرده تخم‌مرغ (آب پز يا عسلي)، شيره خرما و انگور، مرباي بالنگ، به، سبزيجات، چغندر، ترب، هل و دارچين، خربزه شيرين، انجير، شير با عسل، شير برنج، فرني و كنجد.
گوشت بره، شتر، بلدرچين، گندم (نان، جوانه، در آش و سوپ)، نخود و لوبيا (با خيساندن نفخ آن گرفته شود)، سيب، مواد غذايي آبپز و يا كبابي (سرخ كردني بسيار كم)، ميوه‌هاي شيرين و آبدار (انار شيرين و انگور شيرين)، كشمش، مويز، بادام، زرده تخم‌مرغ (آب پز يا عسلي)، شيره خرما و انگور، مرباي بالنگ، به، سبزيجات، چغندر، ترب، هل و دارچين، خربزه شيرين، انجير، شير با عسل، شير برنج، فرني و كنجد.
مصرف اين مواد در پاييز بايد به حداقل برسد:
غذاهاي آماده و حاضري، غذاهاي فريز شده و
مانده، سرخ كردني‌هاي مانده، انواع سس، انواع كنسرو، پنير پيتزا، انواع
تنقلات بسته‌بندي شده، كاكائو، قهوه، نسكافه، چاي پر رنگ، مواد حاوي
افزودني و نگهدارنده، بادمجان، گوشت گاو و گوساله، ماهي شور و دودي، آب
ليمو، آبغوره، سركه، پنير شور، ماست و دوغ و كشك، نان باگت يا خمير، قارچ،
گوجه‌فرنگي، ميوه‌هاي ترش (ليموترش، گريپ‌فروت، انارترش و پرتقال)، عدس،
لوبيا سبز، گوجه‌فرنگي، ترشي‌جات.منبع: دنیای تغذیه ش ۱۱۳
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر