نوشته : آذين صحابي
به
طور كلي بهترين راه درمان و برطرف كردن يك آسيب (از سلامتي گرفته تا
اجتماعي، اقتصادي و...) پيشگيري از آن است و در علم پزشكي هم اين اصل در
بسياري موارد قابل اجرا مي‌باشد. مي‌توان از بروز خيلي از بيماري‌ها به
روش‌هاي مختلف پيشگيري كرد. البته اين درباره همه مشكلات جسمي يا رواني صدق
نمي‌كند، چون علم پزشكي و عوامل انساني از پيشگيري از ابتلا به تعداد
زيادي از بيماري‌ها ناتوان مي‌باشد. بحث سلامتي چشم‌ها موضوع بسيار مهمي
است و راه‌هاي پيشگيري از ابتلا به برخي از آنها يا كاهش ريسك بروز آنها
نيز يكي از دغدغه‌هاي متخصصان علم پزشكي است. در بين بيماري‌هاي بسيار
زيادي كه سلامتي چشم‌هاي ما را تهديد مي‌كنند، برخي شايع‌تر هستند و درباره
آنها زياد شنيده و خوانده‌ايم. آب مرواريد يا در اصطلاح پزشكان «كاتاراكت»
و بيماري «استحاله ماكولاي وابسته به سن» از اختلالات چشمي بسيار شايع
هستند كه خطر ابتلا به آنها با افزايش سن بيشتر خواهد شد. منظور از استحاله
در اين بيماري تحليل رفتن است.
محققان علم تغذيه درباره اين موضوع تحقيق مي‌كنند كه آيا مي‌توان با روش‌هاي تغذيه‌اي از بروز بيماري‌هاي چشمي به خصوص دو اختلال شايع بالا پيشگيري كرد و ريسك ابتلا به آنها را كاهش داد يا خير. آنها در اين‌باره به يافته‌هاي ارزشمند زيادي دست يافته‌اند و همچنان انجام پژوهش‌ها در اين زمينه ادامه دارد.
بيماري‌هاي چشمي در رديف بيماري‌هاي ناتوان كننده...
بيماري‌هاي چشمي يكي از شايع‌ترين علل ناتواني‌هاي دائمي در آمريكا هستند. در حدود
20 ميليون آمريكايي بالاي 40 سال و پيرتر آب مرواريد دارند و 10 ميليون نفر از افراد بالاي 60 سال هم به استحاله ماكولاي وابسته به سن (AMD) مبتلا مي‌باشند. هرچه سن فرد بالاتر رود امكان بروز اين دو بيماري هم بيشتر خواهد شد. چگونگي رژيم غذايي افراد و تغذيه سالم، در بروز هر دو تاثيراتي دارد.
آب مرواريد چيست؟
وقتي پروتئين‌هاي موجود در عدسي چشم آسيب ببينند، فرد به كاتاراكت مبتلا خواهد شد. وجود اين پروتئين‌هاست كه عدسي چشم را شفاف نگه مي‌دارد و در صورت صدمه ديدن اين پروتئين‌ها عدسي مات يا كدر خواهد شد و اين پديده موجب مي‌شود كه بيمار تار ببيند. برخي بيماران از ديد كم در شب يا دوبيني شكايت مي‌كنند. معمولا جراحي و درآوردن عدسي صدمه ديده و كاشت يك عدسي مصنوعي به جاي آن براي درمان اين بيماري چشمي لازم است.
استحاله ماكولاي وابسته به سن (AMD)
اين بيماري زماني روي مي‌دهد كه سلول‌هاي روي ماكولاي چشم بميرند. ماكولا در مركز شبكيه واقع شده و در حالت عادي وجود آن باعث مي‌شود كه شخص اطراف را واضح ببيند. به عبارتي وجود ماكولاي سالم موجب مي‌شود كه فرد بتواند خطوط اطراف هر شيء را تشخيص دهد و بتواند چيز‌هاي اطرافش را از هم متمايز كند و جزئيات و ريزه‌كاري‌هاي آنها را به راحتي مشاهده نمايد. به علاوه اين نقطه ديد مركزي طبيعي براي شما فراهم مي‌سازد كه براي خواندن، نوشتن و در كل انجام كارهايي كه دقت چشمي بسياري مي‌خواهند ضروري است. اگر شما بيماري باشيد كه ماكولاي چشمش صدمه خورده، ديد‌تان ديگر واضح نيست و نمي‌توانيد جزئيات اشياي
دور و برتان را تشخيص دهيد. AMD درمان قطعي ندارد، ولي تغذيه صحيح مي‌تواند در پيشگيري از بروز آن موثر باشد.
پيشگيري از AMD...چگونه؟
در واقع يك «رژيم چشمي سالم» است كه ممكن است در كاهش ريسك ابتلا به AMD موثر واقع شود. به گفته دانشمندان علم تغذيه، ويتامين‌هاي C، E، B6، B12، B9 يا همان اسيد فوليك يا فولات، كاروتنوئيد‌ها، بتا- كاروتن، لوتئين، زئازانتين و همچنين اسيد‌هاي چرب امگا-3 و روي با حفظ سلامتي چشم در ارتباط هستند. جنيفر نلسون، كارشناس ارشد تغذيه و دانشيار دانشكده علوم سلامتي در مينه سوتا مي‌گويد: «وجود مقادير كافي اسيد فوليك، ويتامين B6 و آنتي اكسيدان‌ها در رژيم غذايي معمول افراد در حفظ سلامتي چشم نقش مهمي دارد». مواد غذايي بسياري در دسترس همه ما مي‌باشد كه مقادير زيادي از عناصر گفته شده در بالا كه در پيشگيري از بروز بيماري‌هاي چشمي مي‌توانند موثر واقع شوند را به وفور در خود دارند.
در صدر ليست اين خوراكي‌ها مطابق بسياري از رژيم‌هاي سالم ميوه‌ها و سبزي‌ها قرار دارند كه منابع خوبي براي تامين ويتامين‌هاي C و E هستند. از بين سبزي‌ها آنهايي كه برگ‌هاي سبز تيره دارند (مانند اسفناج و كلم پيچ) مي‌توانند منابع گياهي خوبي براي تامين لوتئين و ويتامين E مورد نياز باشند. مصرف ميوه‌ها و سبزي‌هاي زرد و نارنجي (مانند پرتقال، نارنگي و هويج) كه بتا-كاروتن و زئازانتين در خود دارند هم به حفظ سلامت چشم كمك مي‌كند.
ماهي‌هايي چون سالمون، مكرل، ساردين، تون و ماهي سفيد هم سرشار از اسيد‌هاي چرب امگا-3 هستند كه تاثير مثبت آنها در پيشگيري از بروز بسياري بيماري‌ها ثابت شده است. بيماري‌هاي چشمي هم از اين نوع هستند. به علاوه وجود تخم‌مرغ، شير، گوشت بره و گوشت گاو در رژيم سالم چشمي مي‌تواند ماده معدني روي را به قدر كافي به بدن شما برساند. شما مي‌توانيد با خوردن موز، گوشت مرغ، لوبياي خشك، ماهي، جگر و سيب زميني از ويتامين B6 هم بهره‌‌مند شويد.
بسياري از منابع غذايي گفته شده در بالا مانند مركبات، غلات غني شده، سبزي‌هايي كه برگ سبز تيره دارند، جگر، قارچ، مغز‌ها و نخود‌ها سرشار از اسيد فوليك هستند.
غذاهايي كه دوستدار AMD هستند...
اگر شما برنج سفيد، نان سفيد، پاستا و به طور كلي غذاهايي كه كربوهيدرات‌هاي تصفيه شده دارند زياد مي‌خوريد نادانسته به بالا بردن ريسك ابتلا به استحاله ماكولاي وابسته به سن كمك مي‌كنيد. اگر اين بيماري زود تشخيص داده نشود و براي جلوگيري از پيشرفت آن اقدامات لازم صورت نگيرد، مي‌تواند فرد را نابينا كند. نان، برنج سفيد و پاستا كربوهيدرات‌هاي ساده دارند كه با خوردن آنها مقدار گلوكز يا قند خون به سرعت افزايش خواهد يافت. به جاي اين غذاها نان‌ها و پاستاهايي بخوريد كه كربوهيدرات‌هاي پيچيده دارند. همچنين برنج قهوه‌اي را به جاي برنج سفيد جايگزين كنيد.
مصرف مكمل‌ها هم خالي از فايده نيست...
در كنار مصرف مرتب غذاهايي كه در بالا گفته شد، مصرف مكمل‌ها نيز كمك بزرگي است. پژوهشي كه محققان انستيتوي ملي بيماري‌هاي چشم آمريكا در سال 2001 انجام دادند، نشان داد اگر AMD در مراحل متوسط باشد خوردن دوز‌هاي بالا از مكمل‌هاي ويتامين E، بتا-كاروتن، روي و مس ممكن است از پيشرفت آن به مراحل بالاتر پيشگيري كند. همچنين مشخص شد كسي كه AMD او در مراحل اوليه است يا فردي كه اصلا نشانه‌هاي اين بيماري را ندارد از مصرف اين مكمل‌ها فايده‌اي نخواهد برد.
خوردن مكمل‌ها از ديدگاه يك متخصص
دكتر نلسون درباره مصرف اين مكمل‌ها به نكته مهمي اشاره مي‌كند: « از آنجايي كه دوز آنتي‌اكسيدان‌ها و روي موجود در اين مكمل‌ها نسبتا بالاست مشاوره با پزشك متخصص قبل از شروع به مصرف آنها حتمي و ضروري مي‌باشد، زيرا اوست كه مي‌تواند با شناختي كه از وضعيت جسماني شما دارد تشخيص دهد كه آيا اصلا مجاز به خوردن آنها هستيد يا خير و در صورت امكان، به چه ميزان و از كدام مكمل‌ها بايد استفاده كنيد.
مهم‌تر از همه اينكه به هيچ وجه نبايد پس از خواندن اطلاعات كلي درباره تاثير مكمل‌هاي بالا در پيشگيري از AMD، بي‌درنگ و سرخود سراغ آنها برويد. وقتي هم پزشك دوز روزانه مشخصي را تجويز مي‌كند، نبايد بيشتر از آن دوز مكمل بخوريد».
اگر بيش از حد مكمل بخوريد...
او در ادامه نوعي از بيماري‌ها را مثال مي‌زند كه مصرف زياده از حد مكمل‌ها مي‌تواند ريسك ابتلا به آنها را افزايش دهد: «مكمل‌هايي كه محققان انستيتوي ملي بيماري‌هاي چشم از تاثير احتمالي مثبت آنها بر حفظ سلامتي چشم سخن گفته‌اند، مقدار زيادي بتا-كاروتن در خود دارند كه مي‌تواند يكي از عوامل بالا برنده ريسك ابتلا به سرطان ريه در سيگاري‌ها باشد». اين متخصص عقيده دارد كه يك رژيم غذايي حاوي مقادير زيادي سبزي‌هاي با برگ‌هاي سبز، ماهي و غلات غني شده مي‌تواند به بسياري از افراد كمك كند بدون مصرف مكمل‌هاي فوق نيز از بروز بيماري‌هاي چشمي به ويژه استحاله ماكولاي وابسته به سن پيشگيري كنند.
منبع: دنیای تغذیه ش ۹۹
به
طور كلي بهترين راه درمان و برطرف كردن يك آسيب (از سلامتي گرفته تا
اجتماعي، اقتصادي و...) پيشگيري از آن است و در علم پزشكي هم اين اصل در
بسياري موارد قابل اجرا مي‌باشد. مي‌توان از بروز خيلي از بيماري‌ها به
روش‌هاي مختلف پيشگيري كرد. البته اين درباره همه مشكلات جسمي يا رواني صدق
نمي‌كند، چون علم پزشكي و عوامل انساني از پيشگيري از ابتلا به تعداد
زيادي از بيماري‌ها ناتوان مي‌باشد. بحث سلامتي چشم‌ها موضوع بسيار مهمي
است و راه‌هاي پيشگيري از ابتلا به برخي از آنها يا كاهش ريسك بروز آنها
نيز يكي از دغدغه‌هاي متخصصان علم پزشكي است. در بين بيماري‌هاي بسيار
زيادي كه سلامتي چشم‌هاي ما را تهديد مي‌كنند، برخي شايع‌تر هستند و درباره
آنها زياد شنيده و خوانده‌ايم. آب مرواريد يا در اصطلاح پزشكان «كاتاراكت»
و بيماري «استحاله ماكولاي وابسته به سن» از اختلالات چشمي بسيار شايع
هستند كه خطر ابتلا به آنها با افزايش سن بيشتر خواهد شد. منظور از استحاله
در اين بيماري تحليل رفتن است.محققان علم تغذيه درباره اين موضوع تحقيق مي‌كنند كه آيا مي‌توان با روش‌هاي تغذيه‌اي از بروز بيماري‌هاي چشمي به خصوص دو اختلال شايع بالا پيشگيري كرد و ريسك ابتلا به آنها را كاهش داد يا خير. آنها در اين‌باره به يافته‌هاي ارزشمند زيادي دست يافته‌اند و همچنان انجام پژوهش‌ها در اين زمينه ادامه دارد.
بيماري‌هاي چشمي در رديف بيماري‌هاي ناتوان كننده...
بيماري‌هاي چشمي يكي از شايع‌ترين علل ناتواني‌هاي دائمي در آمريكا هستند. در حدود
20 ميليون آمريكايي بالاي 40 سال و پيرتر آب مرواريد دارند و 10 ميليون نفر از افراد بالاي 60 سال هم به استحاله ماكولاي وابسته به سن (AMD) مبتلا مي‌باشند. هرچه سن فرد بالاتر رود امكان بروز اين دو بيماري هم بيشتر خواهد شد. چگونگي رژيم غذايي افراد و تغذيه سالم، در بروز هر دو تاثيراتي دارد.
آب مرواريد چيست؟
وقتي پروتئين‌هاي موجود در عدسي چشم آسيب ببينند، فرد به كاتاراكت مبتلا خواهد شد. وجود اين پروتئين‌هاست كه عدسي چشم را شفاف نگه مي‌دارد و در صورت صدمه ديدن اين پروتئين‌ها عدسي مات يا كدر خواهد شد و اين پديده موجب مي‌شود كه بيمار تار ببيند. برخي بيماران از ديد كم در شب يا دوبيني شكايت مي‌كنند. معمولا جراحي و درآوردن عدسي صدمه ديده و كاشت يك عدسي مصنوعي به جاي آن براي درمان اين بيماري چشمي لازم است.
استحاله ماكولاي وابسته به سن (AMD)
اين بيماري زماني روي مي‌دهد كه سلول‌هاي روي ماكولاي چشم بميرند. ماكولا در مركز شبكيه واقع شده و در حالت عادي وجود آن باعث مي‌شود كه شخص اطراف را واضح ببيند. به عبارتي وجود ماكولاي سالم موجب مي‌شود كه فرد بتواند خطوط اطراف هر شيء را تشخيص دهد و بتواند چيز‌هاي اطرافش را از هم متمايز كند و جزئيات و ريزه‌كاري‌هاي آنها را به راحتي مشاهده نمايد. به علاوه اين نقطه ديد مركزي طبيعي براي شما فراهم مي‌سازد كه براي خواندن، نوشتن و در كل انجام كارهايي كه دقت چشمي بسياري مي‌خواهند ضروري است. اگر شما بيماري باشيد كه ماكولاي چشمش صدمه خورده، ديد‌تان ديگر واضح نيست و نمي‌توانيد جزئيات اشياي
دور و برتان را تشخيص دهيد. AMD درمان قطعي ندارد، ولي تغذيه صحيح مي‌تواند در پيشگيري از بروز آن موثر باشد.
پيشگيري از AMD...چگونه؟
در واقع يك «رژيم چشمي سالم» است كه ممكن است در كاهش ريسك ابتلا به AMD موثر واقع شود. به گفته دانشمندان علم تغذيه، ويتامين‌هاي C، E، B6، B12، B9 يا همان اسيد فوليك يا فولات، كاروتنوئيد‌ها، بتا- كاروتن، لوتئين، زئازانتين و همچنين اسيد‌هاي چرب امگا-3 و روي با حفظ سلامتي چشم در ارتباط هستند. جنيفر نلسون، كارشناس ارشد تغذيه و دانشيار دانشكده علوم سلامتي در مينه سوتا مي‌گويد: «وجود مقادير كافي اسيد فوليك، ويتامين B6 و آنتي اكسيدان‌ها در رژيم غذايي معمول افراد در حفظ سلامتي چشم نقش مهمي دارد». مواد غذايي بسياري در دسترس همه ما مي‌باشد كه مقادير زيادي از عناصر گفته شده در بالا كه در پيشگيري از بروز بيماري‌هاي چشمي مي‌توانند موثر واقع شوند را به وفور در خود دارند.
در صدر ليست اين خوراكي‌ها مطابق بسياري از رژيم‌هاي سالم ميوه‌ها و سبزي‌ها قرار دارند كه منابع خوبي براي تامين ويتامين‌هاي C و E هستند. از بين سبزي‌ها آنهايي كه برگ‌هاي سبز تيره دارند (مانند اسفناج و كلم پيچ) مي‌توانند منابع گياهي خوبي براي تامين لوتئين و ويتامين E مورد نياز باشند. مصرف ميوه‌ها و سبزي‌هاي زرد و نارنجي (مانند پرتقال، نارنگي و هويج) كه بتا-كاروتن و زئازانتين در خود دارند هم به حفظ سلامت چشم كمك مي‌كند.
ماهي‌هايي چون سالمون، مكرل، ساردين، تون و ماهي سفيد هم سرشار از اسيد‌هاي چرب امگا-3 هستند كه تاثير مثبت آنها در پيشگيري از بروز بسياري بيماري‌ها ثابت شده است. بيماري‌هاي چشمي هم از اين نوع هستند. به علاوه وجود تخم‌مرغ، شير، گوشت بره و گوشت گاو در رژيم سالم چشمي مي‌تواند ماده معدني روي را به قدر كافي به بدن شما برساند. شما مي‌توانيد با خوردن موز، گوشت مرغ، لوبياي خشك، ماهي، جگر و سيب زميني از ويتامين B6 هم بهره‌‌مند شويد.
بسياري از منابع غذايي گفته شده در بالا مانند مركبات، غلات غني شده، سبزي‌هايي كه برگ سبز تيره دارند، جگر، قارچ، مغز‌ها و نخود‌ها سرشار از اسيد فوليك هستند.
غذاهايي كه دوستدار AMD هستند...
اگر شما برنج سفيد، نان سفيد، پاستا و به طور كلي غذاهايي كه كربوهيدرات‌هاي تصفيه شده دارند زياد مي‌خوريد نادانسته به بالا بردن ريسك ابتلا به استحاله ماكولاي وابسته به سن كمك مي‌كنيد. اگر اين بيماري زود تشخيص داده نشود و براي جلوگيري از پيشرفت آن اقدامات لازم صورت نگيرد، مي‌تواند فرد را نابينا كند. نان، برنج سفيد و پاستا كربوهيدرات‌هاي ساده دارند كه با خوردن آنها مقدار گلوكز يا قند خون به سرعت افزايش خواهد يافت. به جاي اين غذاها نان‌ها و پاستاهايي بخوريد كه كربوهيدرات‌هاي پيچيده دارند. همچنين برنج قهوه‌اي را به جاي برنج سفيد جايگزين كنيد.
مصرف مكمل‌ها هم خالي از فايده نيست...
در كنار مصرف مرتب غذاهايي كه در بالا گفته شد، مصرف مكمل‌ها نيز كمك بزرگي است. پژوهشي كه محققان انستيتوي ملي بيماري‌هاي چشم آمريكا در سال 2001 انجام دادند، نشان داد اگر AMD در مراحل متوسط باشد خوردن دوز‌هاي بالا از مكمل‌هاي ويتامين E، بتا-كاروتن، روي و مس ممكن است از پيشرفت آن به مراحل بالاتر پيشگيري كند. همچنين مشخص شد كسي كه AMD او در مراحل اوليه است يا فردي كه اصلا نشانه‌هاي اين بيماري را ندارد از مصرف اين مكمل‌ها فايده‌اي نخواهد برد.
خوردن مكمل‌ها از ديدگاه يك متخصص
دكتر نلسون درباره مصرف اين مكمل‌ها به نكته مهمي اشاره مي‌كند: « از آنجايي كه دوز آنتي‌اكسيدان‌ها و روي موجود در اين مكمل‌ها نسبتا بالاست مشاوره با پزشك متخصص قبل از شروع به مصرف آنها حتمي و ضروري مي‌باشد، زيرا اوست كه مي‌تواند با شناختي كه از وضعيت جسماني شما دارد تشخيص دهد كه آيا اصلا مجاز به خوردن آنها هستيد يا خير و در صورت امكان، به چه ميزان و از كدام مكمل‌ها بايد استفاده كنيد.
مهم‌تر از همه اينكه به هيچ وجه نبايد پس از خواندن اطلاعات كلي درباره تاثير مكمل‌هاي بالا در پيشگيري از AMD، بي‌درنگ و سرخود سراغ آنها برويد. وقتي هم پزشك دوز روزانه مشخصي را تجويز مي‌كند، نبايد بيشتر از آن دوز مكمل بخوريد».
اگر بيش از حد مكمل بخوريد...
او در ادامه نوعي از بيماري‌ها را مثال مي‌زند كه مصرف زياده از حد مكمل‌ها مي‌تواند ريسك ابتلا به آنها را افزايش دهد: «مكمل‌هايي كه محققان انستيتوي ملي بيماري‌هاي چشم از تاثير احتمالي مثبت آنها بر حفظ سلامتي چشم سخن گفته‌اند، مقدار زيادي بتا-كاروتن در خود دارند كه مي‌تواند يكي از عوامل بالا برنده ريسك ابتلا به سرطان ريه در سيگاري‌ها باشد». اين متخصص عقيده دارد كه يك رژيم غذايي حاوي مقادير زيادي سبزي‌هاي با برگ‌هاي سبز، ماهي و غلات غني شده مي‌تواند به بسياري از افراد كمك كند بدون مصرف مكمل‌هاي فوق نيز از بروز بيماري‌هاي چشمي به ويژه استحاله ماكولاي وابسته به سن پيشگيري كنند.
منبع: دنیای تغذیه ش ۹۹
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر